Chương trình vaccine đang được triển khai rất khẩn trương trên thế giới. Nhưng có một điều có lẽ sẽ khiến nhiều người phải tò mò khi nhắc đến: Tại sao chúng ta đều được tiêm ở cánh tay? Vì sao không phải là ở bộ phận khác? Bắp chân? Đùi? Rồi… mông thì sao?
Thực ra có những lý do hết sức ý nghĩa đằng sau câu chuyện này.
Đầu tiên cần phải nói rõ rằng các loại vaccine sẽ có những cách khác nhau để đưa vào cơ thể. Như vaccine virus rota thuộc dạng uống. Một số khác được tiêm dưới da, như vaccine bệnh sởi, rubella, quai bị (viêm tuyến nước bọt). Tuy nhiên, đa số các vaccine hiện nay đều sẽ được tiêm vào phần bắp.
Bởi vì bắp là nơi có những tế bào miễn dịch
Cơ bắp thực sự là nơi tuyệt hảo để tiêm vaccine, bởi các bó cơ chứa những tế bào miễn dịch quan trọng. Chúng có khả năng nhận ra kháng nguyên do vaccine đưa vào, nhằm kích thích hệ miễn dịch phản ứng.
Với trường hợp của vaccine Covid-19 thì hơi khác một chút. Nó không đưa kháng nguyên vào, mà quản lý sản xuất kháng nguyên. Việc tiêm vaccine vào cơ bắp sẽ giúp cố định thuốc, cho phép tế bào miễn dịch có đủ thời gian để cảnh báo và chuyển thông tin đến các tế bào khác, bắt hệ miễn dịch phải hoạt động.
Sau đó tế bào miễn dịch trong cơ bắp sẽ thu nhặt lấy phần kháng nguyên sản xuất được, và gửi chúng đến hạch bạch huyết – phần quan trọng nhất của hệ miễn dịch. Hạch bạch huyết chứa nhiều tế bào miễn dịch hơn để nhận diện kháng nguyên và buộc cơ thể sản sinh kháng thể.
Bởi vậy khi tiêm vaccine, phải chọn khu vực nào gần với hạch bạch huyết. Chẳng hạn như tiêm vào cơ delta, vì nó gần với hạch bạch huyết ở nách. Hoặc tiêm vào đùi, vì hạch bạch huyết nằm ở bẹn.
Các bó cơ có khả năng kìm hãm phản ứng của vaccine trong phạm vi cục bộ.
Nếu vaccine được tiêm vào tế bào mỡ (như tại mông), có khả năng phản ứng viêm nhiễm sẽ gia tăng rất nhanh bởi mỡ có rất ít máu được cung cấp, khiến việc hấp thụ vaccine cũng kém hẳn đi. Các loại vaccine có thêm tá dược bổ trợ để đẩy mạnh phản ứng với kháng nguyên sẽ buộc phải tiêm vào cơ để hạn chế sự kích ứng và viêm nhiễm khó chịu.
Tuy nhiên, kích thước của cơ bắp cũng quyết định vị trí có thể tiêm. Chẳng hạn, người lớn và trẻ em trên 3 tuổi sẽ được tiêm vào bắp tay. Trẻ em dưới 3 tuổi phải tiêm vào đùi, vì phần bắp tay vẫn còn quá nhỏ.
Tiêm ở bắp tay là lựa chọn nhanh nhất và hợp lý nhất
Trong một đại dịch đòi hỏi tiêm chủng toàn diện và công khai, thì yếu tố cần xét đến là sự tiện dụng của công chúng. Liệu bạn có sẵn sàng cởi bỏ quần áo trước vô số con mắt đang nhìn vào? Câu trả lời hẳn là không.
Hơn nữa, việc tiêm chủng cũng cần phải thực hiện nhanh chóng. Vậy nên, tiêm vào bắp tay là lựa chọn tiết kiệm thời gian nhất.
Nguồn: Kenh14/Theo Science Alert
© 2024 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC