Ung thư có nguy cơ thành đại dịch tại Việt Nam – một trong những căn bệnh nguy hiểm, khiến bệnh nhân hoảng sợ và suy sụp nhanh nhất. Vấn đề là ung thư diễn biến phức tạp, có đến gần 200 loại và chưa có một loại thuốc đặc hiệu nào để chữa trị dứt điểm, hơn nữa chi phí cũng vô cùng đắt đỏ.
Ung thư sinh ra thế nào?
Ung thư (cancer) là tên dùng chung để mô tả một nhóm các bệnh phản ảnh những sự thay đổi về sinh sản, tăng trưởng và chức năng của tế bào. Các tế bào bình thường trở nên bất thường (đột biến) và tăng sinh một cách không kiểm soát, xâm lấn các mô ở gần (xâm lấn cục bộ) hay ở xa (di căn) qua hệ thống bạch huyết hay mạch máu.
Di căn là nguyên nhân gây tử vong chính của ung thư. Những thuật ngữ khác của ung thư là khối u ác tính hoặc tân sinh ác tính (malignant neoplasm).
Ung thư không phải là một bệnh mà là nhiều bệnh. Có đến gần 200 loại ung thư khác nhau, nguy hiểm nhất là ung thư phổi.
Y học hiện đại cho rằng, ung thư xuất phát từ một tế bào đơn lẻ, đơn vị cơ bản của sự sống. Sự chuyển dạng từ một tế bào bình thường thành một tế bào ung thư là một quá trình nhiều giai đoạn, từ một tổn thương tiền ung thư đến khối u ác tình. Những thay đổi này là kết quả của sự tương tác giữa các yếu tố di truyền của một người và 3 loại tác nhân bên ngoài, bao gồm:
- các tác nhân sinh ung vật lý, như tia cực tím và bức xạ ion hóa;
- các tác nhân sinh ung hóa học, như a-mi-ăng (asbestos), các thành phần của khói thuốc lá, độc tố aflatoxin (có trong thực phẩm mốc), và arsenic (thạch tín), các hóa chất độc hại khác;
- các tác nhân sinh ung sinh học, như nhiễm trùng một số virus, vi khuẩn hay ký sinh trùng.
Ung thư là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Bệnh ung thư ảnh hưởng đến mọi người bất kể quốc gia, chủng tộc hay tôn giáo.
Dưới đây là 5 giai đoạn của bệnh được chia ra theo mức độ tiến triển của tế bào ung thư, việc phân loại chỉ mang tính chất tương đối nhưng cũng giúp bạn ý thức được mức độ nặng/nhẹ bệnh và có cách ứng phó kịp thời:
Giai đoạn 0
Đây là giai đoạn sơ khai khi tế bào ung thư trông rất giống tế bào thường và chưa phát triển nhanh. Khó có thể tìm ra bằng chứng các tế bào này có nguy cơ xâm lấn, lây lan đến các tế bào, bộ phận khác trong cơ thể. Trong giai đoạn này, nếu có thể thì chúng ta thường gặp các phương án điều trị như tiểu phẫu cắt bỏ bướu nhỏ ở mức độ bình thường.
Giai đoạn 1
Ở giai đoạn này, tế bào ung thư cũng không khác nhiều so với giai đoạn 0, nó vẫn ở dạng nhỏ và thường chưa có khả năng lây lan sang các bộ phận khác. Nếu có, nó cũng chỉ lan rộng trong hạn mức “nội địa hóa”, không di căn đến các mô hoặc tế bào lân cận, và không có hạch bạch huyết.
Giai đoạn 2
Theo nghiên cứu ung thư tại Anh, ở giai đoạn này kích thước của tế bào ung thư đã bắt đầu lớn hơn nhiều so với các giai đoạn trước. Tuy chưa bắt đầu lan qua các mô xung quanh, nhưng đã bắt đầu lan đến các hạch bạch huyết gần nó, tùy thuộc vào từng loại ung thư cụ thể.
Giai đoạn 3
Khi đã phát triển đến giai đoạn này, kích thước tế bào ung thư đã lớn bất thường. Người bệnh nếu đi khám sức khỏe thường xuyên có nhiều khả năng sẽ phát hiện được bệnh. Tế bào ung thư bắt đầu lây lan sang các mô xung quanh và xuất hiện tế bào ung thư trong các hạch bạch huyết gần nó.
Giai đoạn 4
Đây được xem là giai đoạn cuối trong quá trình hình thành và phát triển bệnh ung thư. Ở giai đoạn này, ung thư đã có thể được xác định, chẩn đoán cụ thể, rõ ràng. Nó cũng bắt đầu di căn sang các cơ quan khác của cơ thể, và còn được gọi là ung thư thứ phát hay di căn. Khả năng chữa trị thành công hoàn toàn khi phát hiện bệnh trong giai đoạn này là rất thấp.
Ngay cả khi được phát hiện và điều trị kịp thời, ung thư luôn là một gánh nặng tâm lý và tài chính đối với người bệnh và gia đình. Các phương pháp hóa xạ trị hiện đại có nhiều tác dụng phụ tàn phá cơ thể và chất lượng cuộc sống (rụng tóc, kém ăn, suy giảm miễn dịch…).
Ung thư thực là một nguy cơ hiện hữu đối với con người hiện nay, do đó việc đầu tư chăm sóc sức khỏe cực kỳ quan trọng. Mỗi người nên khám sức khỏe tổng quát định kỳ, đồng thời lưu ý ăn uống điều độ kết hợp với tập luyện đều đặn.
Hoàng Kỳ tổng hợp
© 2024 | Tạp chí NƯỚC ĐỨC